Update implementatie bilaterale cataract chirurgie

De richtlijn Cataract is op initiatief van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG) in de periode tussen 2019-2021 herzien. In de nieuwe richtlijn is onder andere de module ‘Tijdsbestek tussen twee cataractoperaties’ opgenomen.

In deze module wordt gesteld dat indien bilaterale simultane cataractoperaties uitgevoerd worden, deze beschouwd en behandeld worden als twee afzonderlijke procedures, conform de principal practice guideline for bilateral surgery. De NVZA en NOG hebben de afgelopen tijd met elkaar besproken welke maatregelen in Nederland nodig zijn om veilig en doelmatig bilaterale cataract chirurgie aan beide ogen op de dezelfde dag uit te voeren, met in achtneming van deze internationaal gehanteerde principes.

Op basis van deze gesprekken, geldende richtlijnen en ervaring in verschillende Europese landen en Amerika en aanvullend literatuuronderzoek hebben wij de volgende voorwaarden vastgesteld voor het veilig uitvoeren van bilaterale simultane cataractoperaties:

• Niet-medicamenteuze producten (zoals disposable instrumenten, visco-elasticum en BSS) die tijdens de tweede operatie gebruikt worden, dienen uit andere productie-batches afkomstig te zijn dan bij de operatie van het eerste oog, vanwege risico op TASS aangetoond bij deze producten uit zelfde batch.
• Voor intraoculaire medicatie die in de ziekenhuisapotheek conform GMP-z (zie https://nvza.nl/voor-professionals/gmp/) worden klaargemaakt, zijn gescheiden batches geen vereiste.
• Voor alle overige intra-oculaire medicatie gebruikt op OK (zoals b.v. aprokam), dienen verschillende batches gebruikt te worden en genoteerd in het dossier. De werkwijze is vastgelegd in een lokaal protocol waarbij 1 ampul bedoeld is voor single use en dus NIET voor meerdere patiënten gebruikt mag worden (NB. dit geldt ook voor sequentiële bilaterale cataractoperaties). Zie hiervoor de nieuwe SRI richtlijn “Voor Toediening Gereed Maken (VTGM) buiten de apotheek en toediening medicatie” die in de autorisatiefase is en binnenkort wordt gepubliceerd op de richtlijnendatabase.
• Voor extra-oculaire medicatie verwijzen we naar de SRI Richtlijn “Voor Toediening Gereed Maken (VTGM) buiten de apotheek en toediening medicatie”.

Bovenstaande voorwaarden worden z.s.m. aangevuld in de geldende richtlijn en zullen na 1 jaar door NOG en NVZA samen worden geëvalueerd. Het NOG en NVZA zullen de komende tijd bij de visitaties de implementatie van deze richtlijn module onder de loep nemen. Specifiek wordt hier aandacht besteed aan de voorwaarden van het medicatiegebruik, waaronder ook het juiste gebruik van single-use medicatie.

In het operatieverslag zullen de gebruikte middelen en het al dan niet gebruik van een gescheiden batch en complicaties worden bijgehouden. Voor meer praktische handvatten voor implementatie van bilaterale cataractchirurgie is ook de implementatie handleiding te raadplegen die binnen het ZonMW BICAT-NL implementatie project is ontwikkeld: https://oogheelkunde.mumc.nl/wetenschappelijk-onderzoek/bicat-nl-implementatieproject.